ŻOŁNA
łac. Merops apiaster ang. European Bee-eater
WYSTĘPOWANIE
- Południowe obszary Europy i Azji. Zimuje w południowej Afryce.
ŚRODOWISKO
- Wysokie i strome, piaszczyste urwiska (np. żwirownie, wąwozy) naturalne jak i sztuczne.
POŻYWIENIE
- Głównie owady latające, zwłaszcza błonkoskrzydłe. Łapie je w locie.
CHARAKTERYSTYKA
- Gatunek średniego ptaka wędrownego z rodziny żołn (Meropidae).
- Brak wyraźnie zaznaczonego dymorfizmu płciowego – samica różni się jedynie słabo zaznaczonymi detalami ubarwienia na grzbiecie.
- Czoło białe, wierzch głowy i kark rdzawobrązowe, czarna pręga przez oko. Gardło żółtawe, oddzielone czarną przepaską od błękitnego spodu. Barki, grzbiet i kuper złotooliwkowe, skrzydła błękitno-zielone, pokrywy skrzydłowe i lotki drugorzędowe brązowe. Oliwkowozielony ogon, a środkowa para sterówek dłuższa od pozostałych o około 3 cm.
- Długość ciała ok. 23–25 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 43–48 cm, masa ciała ok. 45–55 g.
ZACHOWANIE
- Żyje w koloniach.
- Gniazda wygrzebuje w urwiskach w postaci długich nawet do 2 m nor.
- Samica składa 5 – 6 jaj, które wysiaduje przez ok. 20 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo w wieku ok. 1 miesiąca.
WARTO WIEDZIEĆ
- Jeden z najbarwniejszych ptaków krajowych.
- Z powodu swojej diety nazywana „pszczołojadem”. Owady żądlące miażdży końcem dzioba, aby uniknąć użądlenia. Historie o niszczeniu rodzin pszczelich są jednak nieprawdziwe – z żądłówek chwyta przede wszystkim osy.
STATUS I OCHRONA
- Kategoria LC (Least concern) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek wymagający obserwacji, ale nie zagrożony globalnie.
- Negatywny wpływ na liczebność żołn ma chemizacja rolnictwa (spadek liczebności owadów), w przeszłości też odstrzały ptaków przez właścicieli pasiek.
- Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny.
- W Polsce obserwuje się ekspansję gatunku. Żołny spotkać można już w niemal całym kraju. Objęte są ścisłą ochroną gatunkową, a w Unii Europejskiej Dyrektywą Ptasią. Najliczniejsza populacja zamieszkuje obecnie Kielecczyznę.
|
