BOLITA POŁUDNIOWY
łac. Tolypeutes matacus ang. Southern Three – banded Armadillo
WYSTĘPOWANIE
ŚRODOWISKO
- Tereny trawiaste i bagienne pomiędzy rozproszonymi lasami.
POŻYWIENIE
- W porze suchej owady i ich larwy (mrówki, termity, chrząszcze), w porze deszczowej znaczną częścią diety są owoce.
CHARAKTERYSTYKA
- Dymorfizm płciowy praktycznie nie występuje.
- Charakterystyczny pancerz zbudowany z łusek kostnych z rogową warstwą na wierzchu składający się z 2 nieruchomych części: przedniej i tylnej oraz 3 ruchomych płytek między nimi. Włosy tylko na spodniej stronie ciała. II, III i IV palec kończyny tylnej zrośnięte ze sobą, I i V wolne. W kończynie przedniej 4 palce zakończone mocnymi pazurami.
- Długość ciała ok. 30 cm, masa ciała ok. 1 – 1,6 kg.
ZACHOWANIE
- Samotnik, choć zdarza się, że w chłodniejszych okresach jedno legowisko zajmuje nawet kilkanaście osobników.
- Ciąża trwa 120 dni. 1 młode w miocie. Młode są miniaturką dorosłego osobnika – zaraz po urodzeniu mogą się poruszać i są wyposażone w pancerz. Matka karmi je przez ok. 72 dni. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 9 – 12 miesięcy.
- W niewoli dożywa ponad 20 lat.
WARTO WIEDZIEĆ
- Twardy pancerz jest ochroną przed drapieżnikami – pancernik może zwinąć się w kulkę i całkowicie zamknąć ciało w pancerzu. Nawet, jeśli drapieżnikowi udałoby się wsunąć łapę w jakąś szczelinę, zostanie ona boleśnie przycięta przez elementy pancerza.
- Chroni się w norach, ale w odróżnieniu od innych pancerników, rzadko je wykopuje. Najczęściej wykorzystuje opuszczone nory innych zwierząt.
- Bolita w języku hiszpańskim oznacza piłkę, kulkę.
STATUS I OCHRONA
- Kategoria NT (Near threatened) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek bliski zagrożenia wyginięciem z powodu polowań i utraty siedlisk.
|
|
ORLICJA
łac. Orlitia borneensis ang. Malaysian Giant Turtle
WYSTĘPOWANIE
ŚRODOWISKO
- Wody słodkie – bagna, rzeki z powolnym nurtem, jeziora.
POŻYWIENIE
- Gatunek wszystkożerny. W hodowli preferuje mięso, ryby i banany.
CHARAKTERYSTYKA
- Jedyny przedstawiciel rodzaju Orlitia i największy żółw słodkowodny Azji Południowo – Wschodniej.
- Głowa ma barwę jednolicie czarną lub brązową, zaś u młodocianych orlicji od zgięcia w szczękach do tyłu głowy ciągnie się biała linia, a głowa ma czarne plamy. Karapaks czarny lub brązowy, owalny w kształcie; u dorosłych bardziej spłaszczony i gładki. Samce cechuje dłuższy ogon. Palce krótkie, spięte błoną, pazury krótkie i cienkie.
- Długość karapaksu do 80 cm, masa ciała do 50 kg.
ZACHOWANIE
- Tryb życia wodno - lądowy.
- Jaja kształtu elipsoidalnego o wymiarach 80x40 mm, mają kruchą osłonkę. Składane są w rumowiskach skalnych. Młode po wykluciu mają ok. 60 mm długości i bardzo pofałdowany karapaks z silnie ząbkowanymi tylnymi płytkami brzeżnymi.
- Długość życia: 25 – 30 lat.
WARTO WIEDZIEĆ
- Posiada mocne ścianki płuc, by wytrzymać ciśnienie w trakcie nurkowania.
- Gatunek słabo poznany.
STATUS I OCHRONA
- Kategoria CR (Critically Endangered) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem, głównie z powodu pozyskiwania i eksportu do celów kulinarnych, zanieczyszczania środowiska, wycinki lasów. Mimo ochrony prawnej, nielegalny handel w Indonezji trwa nadal.
- Objęty konwencją CITES.(załącznik II) i programem EEP.
|
|
ŻARŁACZ RAFOWY CZARNOPŁETWY
łac. Carcharhinus melanopterus ang. Blacktip reef Shark
WYSTĘPOWANIE
- Płytkie wody przybrzeżne, wzdłuż krawędzi szelfów kontynentalnych, w pobliżu raf koralowych w strefach tropikalnych i subtropikalnych Oceanów: Atlantyckiego, Indyjskiego i Pacyfiku.
ŚRODOWISKO
- Wody o mulistym dnie, zatoki, laguny, rafy, estuaria i zalewiska namorzynowe. Najczęściej na głębokości do 30 m.
POŻYWIENIE
- Głównie ryby kostnoszkieletowe, skorupiaki i głowonogi. Ulubione to: sardynki, flądrowate, sardelowate, makrelowate, strzępielowate, ostrobokowate, letrowate, luszczowate pielęgnicowate, kosterowate, najeżkowate, małe rekiny i płaszczki.
CHARAKTERYSTYKA
- Charakterystyczne, ciemniejsze końcówki płetw. Duży otwór gębowy w kształcie litery U. W szczękach znajduje się kilka rzędów zębów. Pierwsze usytuowane są pionowo, a kolejne są coraz bardziej pochylone ku tyłowi. Górne zęby są masywniejsze niż dolne.
- Długość ciała do 2 m, masa ciała ok. 15 kg.
ZACHOWANIE
- Tworzy duże ławice, ale ciężarne samice pływają samotnie. Samice, które nie są zapłodnione pływają z dużymi samcami.
- W pogoni za pokarmem żarłacze wyskakuje z wody, ponieważ ławice ryb uciekają tuż pod jej powierzchnię.
- Gatunek żyworodny. Ciąża trwa 8 - 9 miesięcy (w zależności od rejonu występowania nawet do 16). Samica rodzi co 2 lata do 10 osobników (średnio 2 - 4).
- Żyją ok. 15 lat.
WARTO WIEDZIEĆ
- „Szósty zmysł” rekinów to liczne elektroreceptory (ampułki Lorenziniego) umiejscowione na spodniej części pyska. Umożliwiają one wykrywanie słabych pól elektrycznych wytwarzanych przez skurcze mięśni potencjalnej ofiary. Zmysł ten jest tak czuły, że rekin jest w
stanie wykryć napięcie elektryczne rzędu 5 nV, czyli 5x10-9 V.
- Żarłacz czarnopłetwy może być potencjalnie niebezpieczny dla człowieka. Odnotowuje się ataki na ludzi brodzących w płytkich wodach przybrzeżnych, jednak powstałe przy tym niewielkie zranienia są wynikiem pomyłki polegającej na uznaniu przez rekina nogi czy stopy człowieka za rybę.
STATUS I OCHRONA
- Kategoria VU (Vulnerable) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek narażony na wyginięcie, głównie z powodu przełowienia i niskiego tempa rozrodu. Ludzie odławiają te rekiny dla: płetw, mięsa, skóry, oleju i szczęk. Połowy tego gatunku rekina są regulowane jedynie w Australii i USA, ale w żadnym kraju nie jest on objęty ochroną.
- Objęty programem ESB.
|
|
KARACZAN MADAGASKARSKI
łac. Gromphadorhina portentosa ang. Madagascan Hissing Cockroach
WYSTĘPOWANIE
ŚRODOWISKO
- Tropikalne lasy deszczowe.
POŻYWIENIE
CHARAKTERYSTYKA
- Bezskrzydły, duży karaczan.
- Samice są większe od samców. Samce mają na przedpleczu parę rogów oraz dłuższe i szersze czółki, samice mają płaskie przedplecze. Kończyny czarne, z kolcami na goleniach. Zdenerwowany lub brany do ręki dość głośno syczy.
- Długość ciała 7 – 8 cm.
ZACHOWANIE
- Aktywny głównie wieczorem i nocą.
- Gatunek jajożyworodny.
- Samice noszą pakiety jaj tzw. ooteki w swoim ciele przez ok. 7 m-cy. W ootece jest 20-40 jaj. Larwy rodzą się czarne, owalne z jasnymi plamkami na grzbiecie. Mają ok. 7-9 mm długości. Szybkość ich wzrostu zależy od temperatury i dostępności pokarmu. Dojrzałość płciowa w wieku 6-8 m-cy.
- Żyją 6 – 12 miesięcy.
WARTO WIEDZIEĆ
- Popularny gatunek terrarystyczny.
STATUS I OCHRONA
|
|
ŻABA GIGANT
łac. Leptodactylus fallax ang. Mountain Chicken
WYSTĘPOWANIE
ŚRODOWISKO
- Tropikalne lasy deszczowe – chłodniejsze, dolne partie runa leśnego.
POŻYWIENIE
- Owady, młode gryzonie, inne żaby, ślimaki i inne bezkręgowce.
CHARAKTERYSTYKA
- Jeden z największych na świecie i największy w swojej rodzinie Leptodactylidae gatunek żaby.
- Masa ciała – do 1 kg, długość ciała – do 22 cm.
- Samica większa od samca. Samiec dodatkowo posiada czarne ostrogi na każdym kciuku służące do przytrzymania samicy podczas godów.
- Grzbiet ciemniejszy od spodniej strony ciała, która jest prążkowana lub cętkowana. Czarna linia biegnie od oka do ucha. Kończyny tylne często mają szerokie pasy. Od tyłu głowy po grzbiecie do pachwiny biegną 2 charakterystyczne fałdy skórne. Oczy są duże, z dużą ciemną źrenicą i złotą tęczówką. Ciało mocne, głowa duża, mocno umięśnione nogi.
ZACHOWANIE
- Nocny i naziemny tryb życia. Dzień spędza pod ziemią.
- Nieruchomo czekają na ofiarę.
- W odróżnieniu od większości żab nie rozmnaża się w wodzie, ale w norach o głębokości nawet 50 cm w ziemi.
- W okresie godowym (pod koniec pory suchej IV - IX) samce walczą i przywołują samice. Samica zakłada gniazdo w jamce, którą wykopuje w ziemi. Samiec pobudza partnerkę do wydzielania z kloaki piany, do której samica składa jaja, a samiec je zapładnia. Gniazdo zasklepia się w ciągu 24 godzin. Aż do wylęgu larw, gniazda pilnuje samiec. Po wykluciu kijanki odżywiają się tzw. jajami troficznymi (niezapłodnionymi) złożonymi przez samicę (składa ich ok. 25 000). Kijanki rozwijają się ok. 45 dni. Z gniazda zazwyczaj wychodzi ok 30 – 40 żabek.
- Dojrzałość płciową osiągają w wieku ok. 3 lat.
- Długość życia: nawet 12 lat.
WARTO WIEDZIEĆ
- Mięso tego gatunku porównywane jest do kurczaka i uważane za przysmak w jego ojczyźnie, stąd inna nazwa kurczak górski.
- Głos samca nawołującego samicę przypomina szczekanie psa.
STATUS I OCHRONA
- Kategoria CR (Critically endangered) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek krytycznie zagrożony. Objęty programem EEP.
- Największe zagrożenia to polowania, utrata siedlisk, drapieżnictwo np. zdziczałych psów, a w ostatnich latach grzybicza choroba śmiertelna chytidiomycosis. Obecnie prowadzona jest hodowla m. in. w ogrodach zoologicznych w celu uratowania gatunku i późniejszej reintrodukcji.
|
|
