Wykaz gatunków « powrót

MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ PANDY MAŁEJ

Ognisty lis z bambusowych gajów

Jest jednym z najpiękniejszych zwierząt eksponowanych w płockim Ogrodzie Zoologicznym. W Nepalu nazywana jest „Nigalya ponya”, co w tłumaczeniu oznacza „pożeracz bambusa”, a w Chinach, z powodu ubarwienia sierści wołają na nią „Huo hu”, czyli „ognisty lis”. To urocze zwierzę, które swoim wyglądem budzi zachwyt zwiedzających.   W każdą trzecią sobotę września (w tym roku 18) obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pandy Małej.

Z systematyką pandy małej, zwanej także pandą lub pandką rudą, albo czerwoną, było wiele zamieszania, dopóki nie zbadano jej genomu. Ten niewielki ssak zaliczany był najpierw do rodziny szopowatych, potem wraz z pandą wielką umieszczono ją w podrodzinie pand, w rodzinie niedźwiedzi. Ostatecznie po badaniach genetycznych, w rzędzie ssaków drapieżnych wyodrębniono rodzinę pandowatych, do której zaliczono jedynie pandę małą oraz spokrewnione  z nią gatunki wymarłe. Panda wielka pozostała w rodzinie niedźwiedziowatych, tym samym za prawdziwą pandę uznano pandę małą.

Gatunek wyjątkowy i unikalny

Pandę małą posiada w swojej kolekcji ponad 300 instytucji (ogrodów zoologicznych i centrów ochrony). Uczestniczą one w programie hodowlanym, który ma pomóc w przetrwaniu tego zagrożonego wyginięciem gatunku. Chroniąc pandę małą chronimy światowe dziedzictwo przyrody i globalną bioróżnorodność, ponieważ gatunek ten jest jedyny w swoim rodzaju ze względu na swoje zachowania, specjalizację pokarmową („roślinożerny drapieżnik”), wymagania środowiskowe, a także na brak żyjących gatunków pokrewnych. Panda mała jest żyjącym reliktem przeszłości, tzw. żywą skamieniałością tzn. nie ma bliskich żyjących krewnych. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju  Ailurus i jedynym żyjącym obecnie przedstawicielem rodziny pandkowatych (Ailuridae), w rzędzie ssaków drapieżnych (Carnivora).  

Niesamowita gimnastyczka

Środowiskiem życia tego gatunku są przedgórza Himalajów - lasy iglaste, liściaste i rododendronowe, ale zawsze       z podszytem bambusowym. Panda mała to śpioch. Ponad połowę dnia przesypia, najczęściej w gałęziach drzew. Jest aktywna głównie wieczorem i o świcie. To zwinna, nadrzewna akrobatka z cechami ułatwiającymi jej poruszanie się po gałęziach m.in. ogon pomocny w utrzymaniu równowagi, ostre pazury zwiększające przyczepność do gałęzi, podeszwy łap porośnięte futrem, tzw. „fałszywy kciuk” tj. specjalna kość wyrastająca z nadgarstka, dzięki której panda ma pewniejszy chwyt umożliwiający jej nawet szybkie poruszanie się po drzewie głową w dół.

Drapieżnik z parciem na wege

W naturze dieta pandy małej jest niezwykła jak na drapieżnika i składa się głównie z młodych pędów bambusa         (w naturze nawet do 95%), liści innych roślin, różnych owoców, owadów, drobnych kręgowców i jaj ptaków.

Zimą, kiedy inne pożywienie jest trudno dostępne, zwierzę żywi się praktycznie tylko bambusem. Roślina ta zawiera dużo włókna, a jej składniki pokarmowe są dla pandy  przyswajalne tylko w 25%, bo układ pokarmowy tego gatunku jest dość krótki, jak to u drapieżników, i nie jest zbyt dobrze przystosowany do trawienia pokarmu roślinnego. Zwierzę ogranicza więc wydatkowanie energii poprzez obniżenie tempa metabolizmu. W tym czasie spędza ok. 13 godzin na dobę poszukując i jedząc bambus, a mimo to traci ok. 15% masy ciała.

Aby utrzymać ciepłotę ciała i pokryć zapotrzebowanie energetyczne panda mała stosunkowo dużo śpi,  najchętniej    w słońcu. Dziennie zjada około 5,5 kg bambusa i liści innych roślin.

Co jedzą pandy w płockim Zoo?

Nasze pandy otrzymują dziennie 2 posiłki, w skład których wchodzą produkty zawierające zarówno błonnik, jak          i pełnowartościowe białko, witaminy i składniki mineralne. W codziennej diecie mają marchew, banany, jabłka, gruszki, kiwi, gotowany ryż, ser biały, jajko na twardo i kiełki roślin. Co kilka dni dostają łyżkę miodu, winogrona          i paprykę. Od wiosny do jesieni posiłki są wzbogacane sezonowymi owocami i warzywami (morele, czereśnie, brzoskwinie, melon, ogórek, pomidor, brokuł), mieszanką traw zielonych oraz młode pędy bambusa, który od kilkunastu lat rośnie na terenie naszego Zoo.

Hari i Laya

Obecnie na wybiegu w płockim ZOO możecie podziwiać parę pand małych - czteroletniego samca Hari, który            z urodzenia jest Brytyjczykiem pochodzącym    z Welsch Mountain ZOO w Walii i dość młodą jeszcze samicę Layę urodzoną 19.06.2020 r. w Parc Animalier d`Auvergne we Francji. W kwietniu 2020 roku pożegnaliśmy samicę Zetę, która przeżyła w naszym ZOO 12 lat, co przy średniej długości życia tego drapieżnika 8-10 lat było znaczącym osiągnięciem. Zeta urodziła się w 2008 roku w warszawskim Zoo i jako półroczny maluch decyzją koordynatora gatunku trafiła do Płocka. Czuła się u nas znakomicie, odchowała troje potomstwa, które zasiliło ogrody zoologiczne w Belfaście (Irlandia), Herberstein (Austria) i Moskwie (Rosja). Decyzją koordynatora gatunku Laya przybyła do Płocka 23.03.2021 r. i została drugą  towarzyszką życia Hariego. Pandy małe dojrzewają w wieku około 1,5 roku,        a więc mamy nadzieję, że Laya może już niedługo zostanie mamą.

HOTEL

ZEBRA RÓWNIKOWA

łac. Equus guagga boehmi             ang. Plains Zebra

WYSTĘPOWANIE

• Afryka Wschodnia – od Etiopii po RPA

ŚRODOWISKO

• Sawanny

POŻYWIENIE

• Rośliny, głównie trawy

CHARAKTERYSTYKA

• Dymorfizm płciowy praktycznie nie występuje.
• Biało-czarne pasy na głowie, szyi, bokach, biodrach i kończynach aż do kopyt. Pasy są szerokie i mocno wyodrębnione. Młode osobniki rodzą się białe w brązowe pasy, które z wiekiem ciemnieją.
• Wysokość w kłębie ok. 1,4 m, waga 150 – 200 kg.

ZACHOWANIE

• Gatunek stadny. Tworzą haremy złożone z kilku klaczy i 1 ogiera. Haremowi przewodzi jedna z klaczy.
• Dojrzałość płciową osiąga w wieku ok. 4 lat. Po ciąży trwającej 11 – 12 m-cy na świat przychodzi 1 źrebię, które przebywa z matką ok. 12 m-cy.
• Żyją ok. 10 lat na wolności, w warunkach hodowlanych – nawet 40 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Najmniejszy z 6 podgatunków zebry stepowej.
• Wydają bardzo charakterystyczne odgłosy przypominający połączenie szczekania zachrypniętego małego psa z rżeniem konia.
• Spłoszona na krótkim dystansie może osiągnąć prędkość nawet 80 km/h.
• Choć patrząc na zebry można stwierdzić, że są białe w czarne pasy, to prawda jest taka, że płód zebry jest ciemny, a kontrastowe pasy pojawiają się niedługo przed urodzeniem. Według badaczy białe obszary na ciele zebr powstały jako przystosowanie do gorącego klimatu lub w celu odstraszenia gryzących owadów z rodziny bąkowatych, które widzą światło spolaryzowane. Światło odbite od pasów na ciele zebry powoduje, że obraz widziany przez muchy jest rozedrgany i owady unikają tych zwierząt. Zapobiega to nie tylko swędzącym ugryzieniom, ale też wielu przenoszonym przez bąkowate chorobom.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria NT (Near threatened) na Czerwonej Liście IUCN – gatunku bliski zagrożenia wyginięciem. Liczebność populacji ma tendencję spadkową.

W naszym ZOO mieszka klacz – Łezka.

KONDOR WIELKI

łac. Vultur gryphus                                     ang. Adenkondor

WYSTĘPOWANIE

• Ameryka Południowa – Andy (od Wenezueli po przylądek Horn).

ŚRODOWISKO

• Góry powyżej linii lasu oraz inne skaliste tereny.

POŻYWIENIE

• Głównie padlinożercy, czasem polują na małe ssaki i inne ptaki, plądrują też gniazda z jaj i piskląt.

CHARAKTERYSTYKA

• Wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy – samiec ma na głowie mięsisty grzebień, samica ma czerwoną tęczówkę oka.
• Upierzenie zasadniczo czarne, pokrywy skrzydłowe białe. Głowa i szyja nagie, skóra różowocielista. Na granicy upierzenia na szyi pióra tworzą białą kryzę.
• Długość ciała – 100 – 130 cm, masa ciała – samica 8 – 11 kg, samiec 11 – 15 kg, rozpiętość skrzydeł do 3,25 m.

ZACHOWANIE

• Dziennny tryb życia. Większość czasu szybuje w poszukiwaniu pokarmu.
• Gatunek monogamiczny, ale wypoczywa w dużych grupach na półkach skalnych.
• Gniazduje na półkach skalnych wysoko w górach. Co 2 lata wyprowadza 1 lęg. Składa 1 – 2 jaja. Okres inkubacji trwa 54 – 58 dni. Wysiaduje samiec i samica. Młode zdobywają zdolność lotu w wieku ok. 6 m – cy. Rodzice opiekują się nimi do czasu wyklucia kolejnych młodych, czyli nawet 2 lata. Dojrzałość płciową osiągają dopiero w wieku 8 – 9 lat.
• Żyją ponad 40, nawet do ok. 70 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Najstarszy żyjący w ogrodzie zoologicznym kondor miał 80 lat.
• Jeden z największych i najcięższych ptaków latających.
• Narodowy ptak Kolumbii, Chile, Boliwii i Ekwadoru. Jako symbol wykorzystywany jest w wielu krajach Ameryki Południowej, gdzie znajduje to odzwierciedlenie w lokalnym folklorze i obrzędowości.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria VU (Vulnerable) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek narażony na wyginięcie. Objęty konwencją CITES (załącznik I) i programem EEP.
• Liczebność populacji szacuje się na ok. 7000 dorosłych osobników, przy czym trend jest spadkowy. 
• Główne zagrożenie dla gatunku to prześladowania ze strony ludzi.

Prezentowane w ZOO Płock ptaki to Antoni i Wanda.

ŻURAW MANDŻURSKI

łac. Grus japonensis                     ang. Red – crowned Crane

WYSTĘPOWANIE

• Azja wschodnia – głównie wschodnie Chiny

ŚRODOWISKO

• Tereny podmokłe, bagna, pola ryżowe

POŻYWIENIE

• Wszystkożercy. Głównie małe płazy, ryby, gryzonie, owady, wodne bezkręgowce oraz rośliny.

CHARAKTERYSTYKA

• Brak widocznego dymorfizmu płciowego.
• Białe upierzenie, czarny ogon, szyja i głowa. Na czubku głowy charakterystyczna czerwona „czapeczka”, której kolor staje się jaskrawy, kiedy ptak jest pobudzony.
• Długość ciała – 138 – 152 cm, masa ciała – 7 – 10 kg, rozpiętość skrzydeł do 2,5 m.

ZACHOWANIE

• Gatunek wędrowny – podczas lotu formują klucz i wydają charakterystyczne dźwięki. Głos żurawia to klangor.
• Gatunek monogamiczny.
• Słynie z widowiskowych lęgów i „tańca”, który je poprzedza.
• Gniazduje tylko na obszarach ze stojącą martwą roślinnością, bagnach o głębokiej wodzie, co odróżnia go od innych gatunków żurawi, które preferują wody płytkie.
• Samica składa zwykle 2 jaja. Para wysiaduje je na zmianę przez 29 – 34 dni, potem wodzi młode. Pisklęta są zagniazdownikami. Do lotu są zdolne po ok. 95 dniach. Upierzenie młodych żurawi jest brązowawe z białymi plamkami.
• Żyją ok. 30 – 40 lat.

WARTO WIEDZIEĆ

• Jeden z największych przedstawicieli rodziny żurawi.
• W Azji wschodniej jest symbolem szczęścia i wierności.

STATUS I OCHRONA

• Kategoria VU (Vulnerable) na Czerwonej Liście IUCN – gatunek narażony na wyginięcie. Objęty konwencją CITES i programem EEP.
• Liczebność populacji szacuje się na ok. 2300 dorosłych osobników, przy czym trend jest spadkowy. 
• Główne zagrożenie dla gatunku to utrata i degradacja siedlisk.